22 maart '23 - Het kabinet hervormt in 2030 de huidige motorrijtuigenbelasting naar een kilometerafhankelijke belasting voor personen- en bestelauto’s. Deze kilometerafhankelijke belasting wordt in de volksmond rekeningrijden genoemd. Met de invoering van het rekeningrijden wil de overheid ervoor zorgen dat niet iedereen zo maar meer de auto pakt om ergens naartoe te gaan, maar eerder gebruik maakt van alternatieven zoals de fiets of het openbaar vervoer.
Met dit nieuwe rekeningrijden gaan we naar een systeem van ‘betalen naar gebruik’. Dat betekent dat auto-eigenaren in dit nieuwe systeem gaan betalen voor het daadwerkelijk gebruiken van de weg. Zij betalen niet langer een vast bedrag voor het bezit van een auto dat onafhankelijk van het aantal te rijden kilometers is.
Dit zou een eerlijker manier van belastingheffing moeten zijn. Immers, de huidige situatie is zo dat iemand die weinig kilometers rijdt net zo veel motorrijtuigenbelasting betaalt als een vergelijkbaar iemand die heel veel op de weg zit.
Deze andere manier van belastingheffing kan er voor zorgen dat iemand die veel kilometers maakt, meer belastinggeld kwijt is dan hij nu is met de huidige motorrijtuigenbelasting. En iemand die weinig rijdt, zal goedkoper uit kunnen zijn.
Het bewuster gebruik van de auto levert voor ‘de weinigrijder’ dus financieel voordeel op, want deze betaalt alleen voor het aantal kilometers dat hij rijdt. Als de auto stilstaat, kost dat in ieder geval geen belastinggeld. Een ander voordeel dat met het rekeningrijden te behalen valt, is de reductie van CO2-uitstoot. Tenminste, als er door het rekeningrijden daadwerkelijk minder gebruik gemaakt gaat worden van de (fossiele brandstof-)auto.
Tegelijkertijd kan een ‘betalen-naar-gebruik-heffing’ er ook voor zorgen dat autobezit goedkoper wordt dan nu met het huidige motorrijtuigbelastingstelsel en meer mensen daarom kiezen voor een eigen (zware) auto (in plaats van bijvoorbeeld private lease en/of deelauto-gebruik). Met alle gevolgen van dien, zoals meer auto’s op straat, daardoor minder beschikbare parkeerplekken en meer CO2-uitstoot (door auto’s die rijden op fossiele brandstof).
Er is nog veel niet duidelijk over het rekeningrijden. Zo is nog niet bekend hoe het aantal gereden kilometers geregistreerd moet worden, of de belasting afhankelijk zal zijn van het soort brandstof en het gewicht van de auto, of rijden in de spits duurder wordt dan rijden buiten de spits, maar ook of de privacy van de autobezitter gewaarborgd kan blijven.
Als rekeningrijden er daadwerkelijk toe bijdraagt dat autobezitters minder met de auto op pad zullen gaan, kan dat ertoe bijdragen dat er minder aanrijdingen tussen auto’s zullen plaatsvinden. En dat zal ervoor zorgen dat verzekeraars minder premie nodig hebben om alle schades te kunnen uitkeren. Dat kan er dan voor zorgen dat de autoverzekering goedkoper kan worden.
Aan de andere kant, als de autobezitter minder gebruik maakt van de auto, en hiermee dus minder vaak deelneemt aan het verkeer, kan het er ook weer voor zorgen dat er méér aanrijdingen plaatsvinden. Juist omdat men dan minder ervaring in het verkeer opbouwt, neemt de kans op een ongeval toe. Of de autobezitter pakt de auto alleen nog maar als het heel slecht weer is. We weten allemaal dat slecht weer de kans op ongelukken vergroot.
En als de autobezitter de auto zoveel mogelijk laat staan, en zijn rit met een alternatief vervoermiddel zoals de fiets of een scooter aflegt, wordt het drukker op straat met fietsers en scooters. Dit kan er weer voor zorgen dat er meer aanrijdingen plaats zullen vinden tussen fietsers onderling of fietsers en scooterrijders. Of tussen fietsers en mensen die wél gebruik maken van de auto. En dat kan ook weer zijn weerslag op de autoverzekering, en hiermee op de verzekeringspremie hebben.
Verzekeraars baseren hun premietarieven op de schades die zij moeten vergoeden. Als er minder aanrijdingen plaatsvinden doordat er minder auto’s op de weg zijn, zal dat voor de premiebetaler dus een gunstiger effect kunnen hebben: een lagere verzekeringspremie.
Als de mensen die minder gebruikmaken van de auto dan tóch de weg op gaan (bijvoorbeeld vanwege slechte weersomstandigheden), kan dat juist weer voor meer aanrijdingen zorgen, en dat heeft dan weer een ongunstig effect op de verzekeringspremie, namelijk geen premieverlaging of zelfs een premieverhoging.
Een aantal verzekeraars biedt al een ‘pay as you drive’-autoverzekering aan. Dit is een autoverzekering waarbij de premie wordt gebaseerd op het aantal kilometers dat iemand rijdt. Iemand die weinig kilometers met de verzekerde auto rijdt, betaalt minder verzekeringspremie dan iemand die veel achter het stuur zit.
(De ‘pay as you drive’-verzekering’ moet niet worden verward met de ‘pay how you drive’- verzekering. Deze laatste bepaalt het rijgedrag van de bestuurder met een in de auto geïnstalleerd kastje dat het rijgedrag registreert en deze gegevens naar de verzekeraar stuurt. Hoe netter en veiliger iemand rijdt, hoe minder premie betaald hoeft te worden.)
De kans is aannemelijk dat met de invoering van het rekeningrijden meer verzekeraars hun autoverzekering zullen gaan afstemmen op het minder, of bewuster gebruik van de auto.
Dus waarschijnlijk dat er meer ‘pay as you drive’-achtige verzekeringen voor auto’s zullen komen.
Of de premie voor de autoverzekering hiermee ook verandert, zal afhangen van het feit of er meer of minder aanrijdingen zullen plaatsvinden.
Bovendien zal de trend van de laatste jaren dat schadeuitkeringen steeds hoger worden door geavanceerdere (veiligheids-)systemen in auto’s (en dus duurdere onderdelen die vervangen moeten worden) en hogere letselschadebedragen niet dalen, wat de kans op een lagere verzekeringspremie minder aannemelijk maakt.
De stelling luidt “Over 7 jaar is rekeningrijden ingevoerd. Dit gaat effect hebben op de autoverzekering”.
Ik durf te beweren dat deze stelling een feit is. Het is nu nog wel koffiedik kijken wélk effect rekeningrijden heeft op de autoverzekering.
Gelukkig hebben de verzekeraars nog 7 jaar de tijd om hier over na te denken!
Auteur
Gert-Jan Paauw, Specialist verzekeringstechniek
